Валутна војна помеѓу САД и Кина – потенцијални ризици и последици- списание Економија и Бизнис

 

автор: Јовица Камберски

После најавата за воведување царини на увозот на кинески добра од страна на САД во вредност од $300 милијарди, од кои дел веќе стапија на сила, а дел се закажани за декември, Кина најави воведување царини за $75 милијарди вреден увоз на американски производи. Конфликтот што започна со навидум рационални цели, се заканува да прерасне во отворена валутна војна. Изразот „валутна војна“ опишува мерки преземени од две или повеќе држави, кои имаат за цел прилагодување на вредноста на сопствената валута согласно својата економска политика, најчесто депрецирајќи ја истата за да го поттикнат извозот. Последната глобална серија каскадни девалвации датира од 30-тите години на минатиот век, паралелно со Големата депресија.
Иако во последните години интервенциите на Народната банка на Кина (НБК) всушност беа насочени кон зајакнување на ренминбито, овој пат НБК се воздржа од купување количини домашна валута, дозволувајќи ренминбито да падне под психолошката граница од 7:1 во однос на доларот, како одговор на пазарните притисоци и очекувањата за намален извоз. Трамп, како одговор на носоздадената конкурентска предност на кинеските извозници, изврши притисок за поагресивно кратење на каматните стапки под претпоставка дека тоа ќе предизвика надолен притисок врз доларот. Голема е веројатноста дека ФЕД, независно од притисоците на Трамп, ќе ја преземе истата мерка како одговор на забавувањето на растот на американската економија, во голема мера резултат на трговската војна. Но тоа би било постепен процес и малку е веројатно дека ќе доведе до корекција на трговската нерамнотежа помеѓу двете страни. Во меѓувреме, и покрај последното кратење на ФЕД стапката, доларот зајакна како резултат на тоа што економијата на САД сепак остварува побрз раст во споредба со економиите на останатите развиени земји.
Малку веројатно е дека САД би побарале соработка од меѓународните партнери за заедничка интервенција на глобалниот девизен пазар, слично како во 1985, 2000 и 2011 година, овојпат во акција со цел да се придвижи вредноста на ренминбито нагоре, а вредноста на доларот надоле, во услови кога односите помеѓу САД и нејзините традиционални сојузници се нарушени поради игнорирањето на правилата на СТО од страна на Вашингтон. Наедно, САД не отстапуваат од заканите за наметнување царини на стоките произведени во ЕУ и во Јапонија, што пак би предизвикало возвраќање со иста мерка.


САД би можеле да се обидат сами да влијаат врз вредноста на доларот преку продавање долари и купување инструменти во странски валути. Трезорот на САД има околу $100 милијарди во својот фонд за стабилизација кои би можел да ги искористи за таа цел, додека ФЕД располага со далеку повеќе средства, но засега ФЕД останува воздржан во тој поглед. Фондот на Кина за истата цел е околу $3 илјади милијарди, што е значително повеќе и со тоа мала е веројатноста дека САД би ја добиле таа битка. Интервенцијата на САД на домашниот пазар во Кина е практично невозможна од причина што тој е контролиран и САД не можат да купат ренминби кои не се за продажба. САД би можеле да интервенираат на оф-шор пазарот на ренминби, примарно базиран во Хонг Конг, но истиот е плиток и неликвиден, а исто така е мала веројатноста дека притисокот на оф-шор ренминбито би се пренел на домашниот пазар во Кина. Заклучокот е дека САД не би можеле еднострано да предизвикаат депрецијација на доларот без да ризикуваат глобална рецесија, политички тензии и нарушувања на финансиските пазари. Дестабилизацијата понатаму би можела да предизвика и спротивен ефект за доларот, причинувајќи нагорен притисок на неговата вредност како резултат на прибегнувањето на меѓународните инвеститори кон американските државни обврзници кои се сметаат за едни од најбезбедните инструменти и „засолниште на вредност“ во услови на глобална неизвесност.
Останатите економии, како ЕУ и Јапонија, во случај на сериски девалвации помеѓу САД и Кина, би морале да одговорат на сличен начин, преземајќи мерки кон депрецијација на сопствените валути, на тој начин предизвикувајќи понатамошно забавување на глобалниот економски раст, повисока инфлација и зголемена волатилност на девизните пазари. Во меѓувреме јенот, валута која исто се смета за „засолниште на вредност“, зајакна како резултат на трговската војна.
Единствена причина што ги спречува САД и Кина да го ескалираат конфликтот е загриженоста за сопствените економии. Меѓутоа, историјата покажува дека опасноста врз сопствената економија не е доволен мотив за водачите на засегнатите страни да се однесуваат рационално кон деескалација. Г-7 има за предизвик помош во разрешување на конфликтот, при опасност од дестабилизација на пазарите и забавување на националните економии, во услови кога постои поделеност помеѓу членките на групата и различни приоритети помеѓу нив. Имено, Италија се соочува со внатрешни политички превирања, како и Велика Британија која е во исчекување на Брегзит.
Најверојатното сценарио на краток рок е „ладна“ трговска војна и пролонгирање на моменталното status quo, во услови кога двајцата лидери, Трамп и Ши, не смеат да си дозволат да покажат слабост во очите на јавноста.

Напишете коментар

Вашата адреса за е-пошта нема да биде објавена. Задолжителните полиња се означени со *

17 − four =